Mag de FOD Financiën een belastingteruggave inhouden om rechtsbijstand terug te betalen?
Vraag aan de helpdesk
De juridische helpdesk van SAM geeft advies op maat aan budget- en schuldhulpverleners. We behandelen hier regelmatig een vraag die we voorgelegd kregen.
Deze week: een cliënt ontvangt een verwarrende brief van de FOD Financiën over de terugbetaling van een rechtsbijstand.
Er staat dat de FOD de rechtsbijstand niet gedwongen zal invorderen zolang de bestaansmiddelen niet substantieel verhoogd zijn.
Maar er staat ook dat een teruggave van de belastingen beschouwd wordt als een verhoging van de bestaansmiddelen. En dat ze de teruggave inhouden tenzij de cliënt aantoont dat zijn financiële situatie ongewijzigd is.
Welke uitspraak klopt? En mag de FOD Financiën een belastingteruggave inhouden om (via het systeem van rechtsbijstand kwijtgescholden) gerechtskosten terug te betalen?
Ons antwoord
Wie in aanraking komt met justitie, maar slechts over beperkte bestaansmiddelen beschikt, heeft recht op juridische bijstand. Concreet gaat het over
- gratis advies van een advocaat
- het recht op een pro-Deoadvocaat
- de gehele of gedeeltelijke vrijstelling van procedurekosten.
De vrijstelling van procedurekosten wordt ook kosteloze rechtsbijstand genoemd. Om te bepalen of iemand daar recht op heeft, wordt gekeken naar bepaalde inkomensgrenzen.
In sommige gevallen kan de FOD Financiën de rechtsbijstand later terugvorderen. Artikel 693 Gerechtelijk Wetboek legt daarvoor de voorwaarden vast.
De federale Ombudsman merkte in zijn jaarverslag van 2017 op dat er voor de (eventueel onterecht toegekende) kosteloze rechtsbijstand geen invorderingsprocedure opgestart mag worden als de voorwaarden waaronder ze is toegekend, nog van toepassing zijn. De FOD Financiën mag er niet van uitgaan dat door het recht op teruggave van belastingen, het inkomen van je cliënt zodanig vermeerdert dat hij niet meer in aanmerking zou komen voor rechtsbijstand.
Kreeg jouw cliënt ook zo’n brief? Reageer dan tijdig als zijn of haar financiële situatie niet gewijzigd is sinds de toekenning van de kosteloze rechtsbijstand en herhaal dat bij iedere nieuwe belastingteruggave. Is de inhouding doorgevoerd ook al is de financiële situatie niet gewijzigd en ook al heb je dat gemeld? Dan kan je dat aankaarten bij de fiscale bemiddelingsdienst, en als daar geen oplossing is verkregen, zelfs bij de federale Ombudsman. In diens jaarverslag 2017 (p. 96) vind je enkele voorbeelden waarin hij oordeelde dat er geen verbetering was om een inhouding te rechtvaardigen.
(Foto: Mohamed Hassan - Pixabay)