Detentie

Hulp- en dienstverlening in gevangenissen heeft als doel 'detentieschade' te beperken, en gedetineerden bij te staan in de aanloop naar vrijlating. SAM ondersteunt de praktijkwerkers en draagt bij aan beleidsvorming.

Zicht in gevangeniscel

Foto Layla Aerts

Over gevangenissen

Historisch gezien vervulden gevangenissen drie kernfuncties:

  • de maatschappij beveiligen tegen gevaarlijk geachte individuen
  • potentiële criminelen afschrikken
  • gedetineerden voorbereiden op een succesvolle terugkeer in de maatschappij

De doeltreffendheid van de gevangenis wordt echter steeds meer in vraag gesteld. 

De situatie in België

Momenteel telt België 35 gevangenissen: 

  • 17 in Vlaanderen
  • 16 in Wallonië 
  • 2 in Brussel. 

Veel van deze gevangenissen dateren van de 19de eeuw, zijn erg verouderd en voldoen niet aan de hedendaagse normen. 

Over gedetineerden, de impact van detentie en de hulp- en dienstverlening in de gevangenis

Op een gemiddelde dag zitten er ongeveer 10.000 gedetineerden opgesloten in België. Overbevolking blijft een probleem, ondanks het toenemende gebruik van elektronisch toezicht en de plaatsing van geïnterneerden buiten de gevangenis.

Wie zijn de gedetineerden?

  • Het zijn voornamelijk jonge, laaggeschoolde mannen afkomstig uit maatschappelijk kwetsbare gezinnen met complexe problemen.
  • Meer dan 40 procent heeft niet de Belgische nationaliteit. In de gevangenisbevolking zijn meer dan 130 landen vertegenwoordigd. 

De impact van opsluiting op gedetineerden is enorm. Detentie betekent veel meer dan beperking van de vrijheid. Een gedetineerde wordt afgesneden van zijn familiaal, sociaal en professioneel milieu en geplaatst in een systeem van totale afhankelijkheid. Detentie is een stressvolle omgeving en maakt mensen kwetsbaar, met lichamelijke en psychische problemen als gevolg. Daarom spreken experten over 'detentieschade'. Ook voor familieleden buiten de muren zijn de gevolgen van detentie aanzienlijk.

Om die detentieschade te beperken en om gedetineerden bij te staan in de aanloop naar vrijlating, organiseert de Vlaamse Gemeenschap hulp- en dienstverlening aan gedetineerden in de gevangenissen van Vlaanderen en Brussel. Organisaties van de beleidsdomeinen welzijn, gezondheid, werk, onderwijs, sport en cultuur zijn actief binnen de muren. 

Hoe kijkt SAM hiernaar?

SAM benadrukt de nood aan een humaan detentiebeleid. De materiële detentieomstandigheden in sommige gevangenissen zijn dringend aan modernisering toe. Gevangenisstraffen moeten enkel gebruikt worden als er geen alternatief is.  Tijdens hun straf moeten gedetineerden een reële kans krijgen om zich voor te bereiden op een terugkeer in de maatschappij. Uiteindelijk komt dat de samenleving ook ten goede. 

 

Wat doet SAM?

  • We ondersteunen de CAW-medewerkers die werken  in de penitentiaire instellingen van Vlaanderen en Brussel.
  • We organiseren vormingen voor de hulp- en dienstverleners van de Vlaamse Gemeenschap.
  • We werken mee aan het Vlaams beleid voor de hulp- en dienstverlening aan gedetineerden.
  • We besteden specifiek aandacht aan de problematiek van radicalisering in de gevangenis.
  • We dragen bij aan federale beleidsvorming via schriftelijke dossiers en adviezen aan parlementsleden.
  • We brengen de problemen van gedetineerden en gevangenissen onder de aandacht in de media.
Heb je een vraag? Neem contact met ons op
Isolde Vandevelde

Isolde Vandevelde

+32 478 35 72 93
Detentie Herstelgericht werken
Neil Paterson

Neil Paterson

+32 492 73 54 32
Detentie Herstelgericht werken