Wat is straathoekwerk?

23 oktober 2023
foto straathoekwerk Jeroen Adrianssens

Straathoekwerk is als werkvorm niet nieuw. Het ontstond in de jaren ’80 in Limburg, om met mensen te werken die niet (meer) bereikt werden door de reguliere hulpverlening. En hoewel de werkvorm al vele jaren bestaat, blijft het een job die voor velen tot de verbeelding spreekt. Wat is straathoekwerk? Met wie werken straathoekwerkers? En waarom?

Wat doet een straathoekwerker?

Straathoekwerkers zijn aanwezig en aanspreekbaar in het leefmilieu van mensen. Ze leggen contact, luisteren, bouwen een vertrouwensrelatie op en zetten samen met mensen stapjes om hun kwaliteit van leven te verbeteren. Straathoekwerk is een actieve, positieve, relationele, onvoorwaardelijke en politiserende werkvorm van aanwezig zijn, gericht op de realisatie van een kwaliteitsvol leven van gasten en groepen in de meest kwetsbare posities. 

Of anders gezegd: 

  • Straathoekwerkers gaan actief op zoek naar mensen. Ze werken vindplaatsgericht en leggen contact, los van het feit of mensen een hulpvraag stellen.  

  • Straathoekwerkers werken met mensen met heel veel problemen, toch hebben ze altijd oog voor de krachten, talenten en kwaliteiten van mensen. Ze vertrekken vanuit een positieve benadering

  • Straathoekwerkers nemen tijd om een relatie op te bouwen met mensen. Ze doen dit stap per stap en dat is nodig omdat hun vertrouwen in organisaties en hun eigen netwerk vaak geschaad is. 

  • Straathoekwerkers werken onvoorwaardelijk. Er zijn geen voorwaarden, doelstellingen of regels waar mensen aan moeten voldoen om in contact te komen met een werker. 

  • Straathoekwerkers werken aan structurele verandering en ijveren voor sociale rechtvaardigheid en grondrechten. Samen met mensen zoeken ze oplossingen en trachten ze beleid te beïnvloeden. 

  • Straathoekwerkers proberen – samen met mensen –stapjes te zetten richting een kwaliteitsvol leven. Ze helpen mensen tot hun rechten en geven mensen een stem. Ze vertrekken vanuit de keuzes die mensen maken over hun leven.  

Op wie is het straathoekwerk gericht? 

Straathoekwerkers werken met de meest kwetsbare mensen en groepen in de samenleving. Het gaat over mensen die vaak moeilijk tot hun rechten komen, weinig of niet bereikt worden door andere organisaties en het gevoel hebben dat ze er niet bij horen in de samenleving.

In het straathoekwerk noemen we de mensen met wie we werken ‘gasten’. Man, vrouw, trans of non-binair, jong of oud, met of zonder migratieachtergrond. Een berg problemen of gewoon op zoek naar een luisterend oor. Het zijn allemaal onze ‘gasten’. We spreken niet van cliënten, klanten of patiënten. Want onze relatie is niet medisch, financieel of louter dienstverlenend. We gaan in relatie met mensen en zoeken bescheiden samen met hen hoe we hun kwaliteit van leven kunnen verbeteren. 

We kiezen voor deze term omdat we als straathoekwerker te gast zijn, daar waar zij thuis zijn. Op café, het theehuis, de hoek van de straat, het plein, bij mensen thuis.  We zijn te gast in hun leefmilieu en werken vanuit gelijkwaardigheid en op hun ritme. En dat doen we graag. 

Vanuit welke visie vertrekt het straathoekwerk? 

Straathoekwerk vertrekt vanuit een duidelijke visie: iedereen heeft recht op een menswaardig bestaan. We volgen daarbij artikel 1 van de OCMW-wet van 1976. Dat recht hangt niet af van geslacht, leeftijd, afkomst, religie... Het is onvoorwaardelijk. Je hebt er geen papieren voor nodig. Met iedereen bedoelt het straathoekwerk écht iedereen. Dat menswaardig bestaan hoef je niet te verdienen. Nee, je hebt er recht op omdat je een mens bent. Het straathoekwerk sluit zich heel duidelijk aan bij de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens. Dat je mens bent, maakt dat je onvoorwaardelijk recht hebt op een menswaardig bestaan.  

Straathoekwerk zet in op drie sporen

  • het realiseren van mensenrechten en grondrechten 

  • zorgen dat mensen erbij horen en gehoord worden 

  • stimuleren dat mensen eigen, vrije keuzes kunnen maken m.b.t. hun leven 

Welke doelen wil straathoekwerk realiseren? 

Elke straathoekwerker streeft naar deze vier doelstellingen

  • aanwezig zijn in de leefwereld van gasten en contact leggen 

  • een relatie aangaan met gasten 

  • zicht krijgen op gasten en hun leefwereld 

  • een kwaliteitsvol leven realiseren, door ondersteunend en structureel te werken 

Meer weten?

Wil je meer weten over straathoekwerk? SAM organiseert ook één keer per jaar een initiatie straathoekwerk. Tijdens deze meerdaagse cursus dompelen we beginnende werkers, coördinatoren en geïnteresseerden onder in de wondere wereld van het straathoekwerk. 

Meer lezen over wat SAM doet rond straathoekwerk? Dat kan hier

Download gratis onze publicatie 'Straathoekwerk het Boek'.

Straathoekwerk het Boek

Copyright afbeelding © Jeroen Adriansens