Op 2 november is het ‘Centraal Register Collectieve Schuldenregelingen’ – roepnaam ‘JustRestart’ – in werking getreden. Het is een online platform voor het beheer van dossiers collectieve schuldenregeling. JustRestart moet sinds 2 november gebruikt worden voor nieuwe dossiers maar ook in lopende dossiers collectieve schuldenregeling.

 

Wie moet JustRestart gebruiken? (artikel 1675/15 bis)

Zijn verplicht om Just Restart te gebruiken:

• de rechtbank, met inbegrip van de griffie;
• de schuldbemiddelaar;
• de advocaten;
• derden die beroepsmatig rechtsbijstand verlenen;
• de FOD Economie;
• de rechtspersonen die in België gevestigd zijn.

Kunnen JustRestart gebruiken als ze zich hebben ingeschreven en akkoord gaan met het (verder) gebruik van het platform:

• de rechtspersonen die in het buitenland gevestigd zijn;
• de natuurlijke personen.

Wat betekent dat concreet voor natuurlijke personen?

• De niet-ingeschreven natuurlijke persoon-verzoeker kan nog steeds ‘op papier’ een verzoekschrift indienen bij de rechtbank (waarna de griffie het dossier in JustRestart inbrengt) en kan daarna de procedure ‘op papier’ opvolgen.
• De niet-ingeschreven natuurlijke persoon-schuldeiser zal nog steeds ‘op papier’ de beschikking van toelaatbaarheid ontvangen en kan daarna de procedure ‘op papier’ opvolgen, en bijvoorbeeld aangifte van zijn schuldvordering doen met een aangetekende brief met ontvangstbericht.
• De niet-ingeschreven natuurlijke persoon - persoonlijke zekerheidsteller (bv. borgsteller) wordt zoals voorheen ‘op papier’ over de procedure op de hoogte gesteld en kan daarna de procedure ‘op papier’ opvolgen en bijvoorbeeld om bevrijding vragen via een verklaring op de griffie.
• De ingeschreven natuurlijke persoon kan zich altijd opnieuw uitschrijven om weer ‘op papier’ te werk te gaan.

Moet een OCMW of CAW JustRestart verplicht gebruiken?

1. OCMW of CAW als aangestelde schuldbemiddelaar voor een collectieve schuldenregeling

Ja. Ze moeten verplicht (verder) gebruik maken van JustRestart voor het beheer van de dossiers collectieve schuldenregeling waarin ze zijn aangesteld door de arbeidsrechtbank. Dit zowel voor dossiers die nog niet afgesloten waren op 2 november als voor dossiers die daarna zijn opgestart.

 

2. OCMW of CAW als schuldeiser van een schuldenaar in een collectieve schuldenregeling

Ja,  als rechtspersonen gevestigd in België moeten ze ook (verder) gebruik maken van JustRestart als ze schuldeiser zijn van een verzoeker die toegelaten is tot de collectieve schuldenregeling.

Voor dossiers opgestart na 2 november

• Als het OCMW of CAW al een account heeft, vraagt de griffie via het online register om binnen de 5 dagen de koppeling met het geopende dossier te bevestigen.
• Gebeurt dat niet of heeft het OCMW of CAW geen account, dan stuurt de griffie een gerechtsbrief met dezelfde vraag en om zo nodig ook een account aan te maken.

Voor dossiers die al liepen op 2 november

• Als het OCMW of CAW al een account heeft, neemt de schuldbemiddelaar het initiatief via het online register met de vraag binnen de 3 dagen de koppeling met het lopende dossier te bevestigen.
• Gebeurt dat niet of heeft het OCMW of CAW geen account, dan verzendt de schuldbemiddelaar die uitnodiging aangetekend tegen ontvangstbewijs.

De bedoeling is dat aangiftes van schuldvorderingen, het kennis nemen van het voorstel tot aanzuiveringsregeling, het indienen van bezwaren enz. verder nog uitsluitend via JustRestart verlopen.

Er is wel een overgangsmaatregel: gedurende zes maanden na de inwerkingtredingen worden stukken die nog op papier worden aangeleverd, omgezet in elektronische vorm en opgeladen in JustRestart (door de griffie of schuldbemiddelaar).

Maar daarna wordt bijvoorbeeld een aangifte van schuldvordering die niet via JustRestart gebeurt als onbestaande beschouwd!

Zie artikel 52 van de Wet van 5 mei 2019 houdende diverse bepalingen inzake informatisering van Justitie, modernisering van het statuut van rechters in ondernemingszaken en inzake de notariële aktebank (zoals gewijzigd door de Wet van 31 juli 2023 om justitie menselijker, sneller en straffer te maken IV)

3. OCMW of CAW als derde die beroepsmatig rechtsbijstand verleent om een verzoekschrift in te dienen

Ja, zij zijn ook verplicht om gebruik te maken van JustRestart.

Wie zijn de ‘derden die beroepsmatig rechtsbijstand verlenen’? De parlementaire werken benoemen dat niet concreet, maar het is aannemelijk dat het ook over OCMW’s en CAW’s gaat, toch zeker in hun hoedanigheid van instelling erkend voor schuldbemiddeling. Dat impliceert immers een aspect ‘rechtsbijstand’.

Zie ook: de communicatie van FOD Justitie waaruit zonder meer blijkt dat OCMW’s en CAW’s verzoekschriften kunnen indienen: JustRestart: volledige digitalisering van collectieve schuldenregeling.

Bij gebruik van het register moeten zij zich dan kenbaar maken als ‘gemachtigde’ van de verzoeker. Het impliceert dat ze ook dan ook namens de verzoeker het verzoekschrift handtekenen.

Zie artikelen 1 en 2 van het Koninklijk besluit  van 11 oktober 2023 houdende de werking van het centraal register collectieve schuldenregelingen en tot uitvoering van artikel 53 van de wet van 5 mei 2019 houdende diverse bepalingen inzake informatisering van Justitie, modernisering van het statuut van rechters in ondernemingszaken en inzake de notariële aktebank.

 

Tips bij het indienen van een verzoekschrift via JustRestart

1. Vraag je cliënt een expliciete toestemming via volmacht om een verzoekschrift collectieve schuldenregeling namens hem/haar in te dienen. Zo laat je over de  handtekeningsbevoegdheid van jouw OCMW of CAW geen twijfel bestaan.

Download een voorbeeld-volmacht

2. Genereer een PDF van het namens de cliënt in te dienen verzoekschrift en laat dat door hem/haar ondertekenen met de verklaring “Ondergetekende verklaart dat naar eigen weten de inhoud van dit verzoekschrift volledig en juist is.” Zo laat je over de inhoud van het namens de cliënt ingediende verzoekschrift geen twijfel bestaan.

3. Sta je de cliënt enkel bij om een verzoekschrift in te dienen, en is er daarna geen verdere opvolging? En wil de cliënt de procedure verder ‘op papier’ volgen? Dan moet daarna zijn instemming om JustRestart verder te gebruiken ingetrokken worden.

4. Informeer (zoals vroeger) op de klassieke manier de betrokken schuldeisers en invorderaars dat een verzoekschrift is ingediend, met de vraag ondertussen geen onnodige invorderingsmaatregelen te nemen en -kosten te maken.
   Breng hen ook op de hoogte wanneer de cliënt is toegelaten tot de procedure (zolang mogelijke problemen met betekeningen niet zijn opgelost – zie verder).

Ons OCMW of CAW neemt meerdere van deze rollen op: wat nu?

Accounts bij JustRestart worden voor rechtspersonen zoals OCMW’s en CAW’s aangemaakt op basis van hun uniek ondernemingsnummer.

Is er al een account bij Regsol, het digitaal platform voor de afhandelingen van faillissementen, dan kan je van daaruit ook direct een account in JustRestart openen.

Maak vervolgens groepen aan naargelang de rollen die binnen je OCMW of CAW worden opgenomen. Bijvoorbeeld ‘verzoekschriften collectieve schuldenregeling’ en ‘opvolging schuldvorderingen collectieve schuldenregeling’ (en ‘opvolging schuldvorderingen faillissementen’). Hierna voeg je interne medewerkers aan deze groepen toe.

Uiteraard mogen de toegangen niet lukraak gebeuren, onder meer wegens de gevoelige aard van de informatie die verwerkt of raadpleegbaar wordt.

Art. 9 van het eerder genoemde Koninklijk besluit  van 11 oktober 2023 bepaalt:

De personen, overheden en instellingen die krachtens de artikelen 1 en 2 een toegangsrecht tot het register hebben, nemen alle nodige technische en organisatorische maatregelen om, onder hun exclusieve verantwoordelijkheid, te waarborgen dat:

1° de individuele gebruiker bevoegd is om het toegangsrecht uit te oefenen;

2° elke toegang uitgeoefend wordt overeenkomstig de doelstellingen van het register;

3° de juistheid en de actualiteit van de gegevens wordt verzekerd, voor wat betreft de overheden en instellingen die over een schrijfrecht beschikken;

4° de vertrouwelijkheid van de uit het register verkregen gegevens wordt gerespecteerd en dat deze gegevens, behoudens andersluidende wettelijke bepalingen, vervolgens niet worden gebruikt, herwerkt of verspreid voor doeleinden die niet verenigbaar zijn met de door titel IV van het vijfde deel van het Gerechtelijk Wetboek nagestreefde doelstellingen.

Meer info:

• Infofiche over een account bij (Regsol en) JustRstart en het aanmaken van groepen
• de gebruikershandleidingen van JustRestart (zie verder).

Wat loopt er mis?

Bij de inwerkingtreding van JustRestart op 2 november bleek een en ander nog niet op punt te staan.

We sommen hier niet alle mankementen op maar ze waren en zijn nog talrijk. Lees hierover bv. het opiniestuk Digitaliseringsproject bij justitie loopt helemaal in het honderd | De Tijd, van 37 rechters, griffiers en griffiemedewerkers van de arbeidsrechtbank van Gent. Ook de beheerders van het platform, waaronder de Orde van Vlaamse Balies, gaven toe dat nog niet alles werkt zoals voorzien: lees hierover meer Orde van Vlaamse Balies | Dit moet u weten over JustRestart. Om de problemen te verhelpen is dan ook een ‘taskforce’ opgericht.

De communicatie over deze problemen kan beter. Zo vind je hierover niets terug op de webpagina van JustRestart zelf. En het tussentijds rapport van de ‘taskforce’ is niet zomaar toegankelijk voor elkeen. Zie Orde van Vlaamse Balies | JustRestart: 25 dagen na lancering. Het zou handig zijn als dit rapport toegankelijker was (wat ook kan vermijden dat dezelfde problemen meermaals gemeld worden bij de helpdesk van JustRestart). Het zou ook helpen als het per probleem zou aanduiden wat je in afwachting kunt doen om toch verder te werken in een dossier collectieve schuldenregeling (dan wel of je een bepaalde handeling moet uitstellen in afwachting van de oplossing).

Wat tot slot opvalt is dat de nu beschikbare handleidingen, videotutorials enz. zich niet richten op alle mogelijke gebruikers van JustRestart die genoemd worden in (de bijlagen bij) voornoemde Koninklijk Besluit van 11 oktober 2023 en die een consultatie- en/of schrijfrecht in het register kunnen hebben. Denk hierbij o.a. aan de persoonlijke zekerheidssteller, de echtgenoot of wettelijk samenwonende partner en de schuldenaar van de schuldenaar zoals de werkgever (en desgevallend de derde die hen beroepsmatig rechtsbijstand verlenen, hun wettelijke vertegenwoordiger of de gerechtelijk mandataris).

Ook lijken de handleidingen soms onvolledig. Zo wordt bv. niet gesproken over de mogelijkheid van een OCMW of CAW om een lopend dossier collectieve schuldenregeling van een nieuwe cliënt te raadplegen waarbij een advocaat is aangesteld als schuldbemiddelaar: kan dit via de account van het OCMW of CAW en hoe moet je te werk gaan? In een nota werkten we uit hoe het een en ander op dit vlak (op termijn) gebruiksvriendelijker kan.

 

Waar kan je terecht met vragen?

Zolang er niet meer duidelijkheid is over de vele vragen en voor de technische problemen moeten we vanuit SAM verwijzen naar de beheerders van JustRestart: hun informatie, gebruikershandleidingen, e-learnings en video’s en indien nodig hun helpdesk:

• Maak een account aan bij JustRestart
• Raadpleeg de handleidingen (voor de sociale sector, voor schuldeisers, voor schuldbemiddelaars en voor griffiers en magistraten)
• Bekijk videotutorials (voor de verschillende actoren) en e-learnings (voor schuldbemiddelaars en voor griffiers en magistraten)
• Bekijk de FAQ / online hulpsectie (over het publieke en private luik)

Schuldbemiddelaars die aangesteld zijn voor een collectieve schuldenregeling nemen ook contact op met hun bevoegde arbeidsrechtbank voor lokale werkafspraken voor hun dossiers en hoe ze in de mate van het mogelijke via JustRestart beheerd moeten worden in afwachting van de oplossing van de problemen.

 

Op naar een doorstart

We gaan ervan uit dat de problemen slechts tijdelijk zijn en snel opgelost worden.

SAM vindt deze digitalisering op zich een goede stap vooruit voor het beheer van dossiers collectieve schuldenregeling. Ook verwelkomen we de verankering van de rollen die OCMW’s en CAW’s (als instellingen erkend voor schuldbemiddeling) opnemen bij dossiers collectieve schuldenregeling. Maar een goede basiswerking van het digitaal platform is nu de prioriteit. In de toekomst kan het dan verder verfijnd worden met bijkomende functionaliteiten in het kader van de collectieve schuldenregeling.

Wij hopen ook dat dit mettertijd een degelijk instrument wordt om de procedure collectieve schuldenregeling (globaal) te monitoren en om de procedure in haar geheel aan meer gefundeerd wetenschappelijk onderzoek te kunnen onderwerpen. Denk bijvoorbeeld aan een studie naar de correlatie tussen het toegekende leefgeld en herroepingen, of het berekenen van de (maatschappelijke) kosten verbonden aan deze procedure.