Inzichten uit de studienamiddag van 1 april 2022: 'Helpt een beroepscode om ethische knopen in sociaal werk te ontrafelen?'

Als werker krijg je in je praktijk onvermijdelijk te maken met ethische knopen. Dat kan behoorlijk vertwijfelen. Tijdens de studienamiddag van 1 april onderzochten we of een ethische code kan helpen om je afwegingen te onderbouwen. Vormt ze een richtsnoer of een toetsingskader? Is een code abstract of kan je ermee uit de voeten in je dagelijks werk?

Wat is de sterkte van een ethische code in sociaal werk? Enkele inzichten uit de studienamiddag:

1. Houvast voor nieuwe medewerkers. Een ethische code helpt nieuwe medewerkers in te werken. Ze maakt mee de waarden van de organisatie duidelijk: waar staan we voor? Waarop spreken we elkaar aan? De code vormt één geheel met de doelstelling, visie en missie, en geeft de sociaal werkers zo houvast om aan de slag te kunnen.
2. Schild. Een code vormt een schild rond de werker en zijn collega’s. Ze kan ook dienen om een organisatie steviger te positioneren ten aanzien van andere partners en de maatschappij.
3. Gespreksstof. Een code voedt het gesprek onder beroepsgenoten. Die dialoog kan ook helpen om de code regelmatig bij te spijkeren. Zo wordt een code een dynamisch instrument voor sociaal werkers: ze toetsen hun handelen eraan af én ze vormt een richtlijn voor toekomstige handelingen. Een code geeft nooit pasklare antwoorden. Denken en dialoog per situatie blijven broodnodig.
4. Structureel werken. Door met de code te werken in praktijksituaties komen als vanzelf structurele tekorten bovendrijven. Die vormen materiaal om te signaleren bij het beleid — ook een taak voor het sociaal werk.