Schuldsanering in Nederland en België (1): kredietbanken

Wat als een cliënt zijn schulden in één keer kan afbetalen?

22 maart 2022

Schuldsanering in Nederland en België (1)

Schuldsanering is een traject waarbij een cliënt geld leent van een sociale organisatie om zijn schulden in af te betalen, zodat hij opnieuw met een schone lei kan starten. De doelstelling? Een versnelling van de schuldhulpverlening en meer geldrust voor de cliënt. In deze artikelreeks nemen we je mee in twee praktijkverhalen over schuldsanering: de aanpak van de kredietbanken in Nederland en het proefproject van OCMW Antwerpen.

Schuldsanering is een relatief nieuw concept in België, maar onze noorderburen zijn er al een tijdje mee bezig. In Nederland kunnen mensen met financiële moeilijkheden terecht bij een kredietbank. Kredietbanken worden ook wel ‘sociale banken’ genoemd. Zij lenen geld aan mensen die het financieel moeilijk hebben en niet terecht kunnen bij een commerciële bank voor een lening. Daarnaast bieden zij hulp en begeleiding bij financiële problemen. Ze helpen mensen bijvoorbeeld bij het uitputten van hun sociale rechten of om hun schuldensituatie op een rijtje te zetten.

Kredietbanken werken voor de gemeente of regio waar ze gevestigd zijn. Zij zijn financier, onafhankelijk adviseur én hulpverlener tegelijkertijd. Hun ultieme doelstelling bestaat eruit armoede te bestrijden en schuldhulpverlening te versnellen. Dat doen zij zonder winst te maken. De bedragen die zij uitlenen, worden terugbetaald tegen een verminderde rente.

De aard van de lening hangt af van de doelstellingen die eraan gekoppeld zijn. In Nederland keren de kredietbanken twee soorten leningen uit: sociale leningen en saneringskredieten. Daarbij staat de financiële draagkracht van een cliënt steeds centraal.

Sociale leningen in Nederland

Mensen met een laag inkomen kunnen een sociale lening aanvragen als zij geen lening kunnen krijgen bij een commerciële bank. Ze mogen het geleende bedrag voor verschillende doeleinden gebruiken: investeren in hun woning, een bedrijf starten, een opleiding volgen…

Een sociale lening is niet rentevrij, maar de rente moet zo laag mogelijk zijn. Meestal zo’n twee procent lager dan de rente die maximum toegestaan is. De lening moet binnen de termijn van 60 maanden terugbetaald worden.

Een voorbeeld: Kredietbank Amsterdam

Inwoners van Amsterdam met een laag inkomen kunnen een sociale lening aanvragen bij de Kredietbank Amsterdam. Hun inkomen mag maximaal 2190 euro bruto per maand bedragen. De looptijd bedraagt zo’n drie jaar, en per maand kan iemand maximaal 64 euro afbetalen als hij alleenstaand is en 91 euro als het om een gezin gaat.

Ondernemers of studenten met een studiefinanciering kunnen geen sociale lening aanvragen De Kredietbank Amsterdam kan wel een scholingslening toekennen aan mensen met een laag inkomen, met het doel de kans op werk te vergroten. Als iemand afstudeert maakt hij bovendien kans op een kwijtschelding van maximum de helft van het geleende bedrag.

Tot slot biedt de Kredietbank Amsterdam ook financiële hulpverlening aan. Zo hebben zij een ‘hypotheekteam’ dat juridisch en financieel advies geeft aan mensen met schulden én een eigen woning. Het doel van het team is om de schulden aan te pakken en ervoor te zorgen dat mensen hun eigen woning kost wat kost kunnen behouden.

Saneringskredieten: schulden in één keer afbetalen

Een saneringskrediet gaat nog een stapje verder. Het is een lening waarmee iemand zijn schulden kan afbetalen. Alle schuldeisers worden in één keer terugbetaald. De cliënt moet het geleende bedrag binnen de drie jaar terugbetalen aan de bank met behulp van een maandelijkse afbetaling.

Deze werkwijze is – tot nu toe – niet gebruikelijk in Vlaanderen, maar heeft een aantal voordelen.

Een versnelling van de schuldhulpverlening: schuldeisers moeten minder lang wachten op hun geld.
Minder administratieve taken voor de hulpverleners: zij moeten geen (langdurig) contact onderhouden met schuldeisers.
Cliënten zijn niet verplicht om een inkomensverhoging door te geven, in tegenstelling tot bij gewone schuldbemiddeling. Als het inkomen toeneemt, blijft het maandelijks terug te betalen bedrag ongewijzigd. De extra inkomsten kan de cliënt vrij besteden, wat motiverend en activerend kan werken.
Geen nutteloze extra kosten van incassobureaus of gerechtsdeurwaarders.
Meer rust en overzicht voor de cliënt, zodat hij zich kan focussen op andere zaken levensdomeinen, zoals een opleiding volgen of een job zoeken.

Benieuwd naar de intrede van schuldsanering in België? In de volgende aflevering kom je meer te weten over het proefproject van OCMW Antwerpen.