Van 2018 tot 2022 liep in Oost-Brabant, Zuid-West-Vlaanderen en Limburg (Herkenrode en Noord-Limburg) het project ‘Onthaalopdracht samenwerkingsverband GBO voor kwetsbare jongeren die uitstromen uit BUSO/M-decreet met welzijnsnoden'..

In een inspiratienota brengt SAM de belangrijkste lessen uit het project samen. We formuleren aanbevelingen om de projectfase te overstijgen en de GBO-filosofie structureel te verankeren in de reguliere onthaalwerking van de CAW, DMW en OCMW.

Lessen voor de verankering van de GBO-visie

Uit het project in Oost-Brabant, Zuid-West-Vlaanderen en Limburg kunnen we lessen trekken voor de structurele verankering van de GBO-visie in de reguliere onthaalwerking van CAW, DMW en OCMW.
Wat zijn die lessen?

1. Zorg ervoor dat het lokaal bestuur de regie voert en betrek naast lokale partners ook bovenlokale partners.
2. Werk projectmatig, vertrek vanuit een probleem- en contextanalyse en koppel daaraan een plan van aanpak met strategie, doelstellingen en acties.
3. Betrek van bij de start de doelgroep en de basiswerkers. Laat de basiswerkers meedenken aan het projectplan en aan de projectdoelstellingen.
4. Maak de vertaalslag van de GBO-filosofie naar het project: klaar op voorhand uit hoe de onthaalopdracht vorm moet krijgen.
5. Werk samen met scholen, CLB en VAPH-actoren om de hulp- en dienstverlening proactief te maken.
6. Bouw persoonlijke contacten op met scholen en CLB. Ze zijn vindplaatsen voor kwetsbare jongeren en hebben expertise en kennis die kunnen bijdragen tot het verhogen van de toegankelijkheid en het aanpakken van onderbescherming.
7. Zorg ervoor dat de eerstelijnsdiensten van het samenwerkingsverband GBO vlot bereikbaar, zichtbaar en toegankelijk zijn voor scholen, CLB en VAPH-actoren, maar ook voor kwetsbare jongeren.
8. Focus op kwetsbare jongeren met welzijnsnoden die niet of onvoldoende worden bereikt door scholen, CLB en VAPH-actoren.
9. Geef invulling aan de cruciale rol van het samenwerkingsverband rond het uitstroommoment. Bij de uitstroom van jongeren vallen de structuur en ondersteuning vanuit de school en het CLB weg. Voor leerkrachten en leerlingenbegeleiders is het een moment van loslaten, ondanks de blijvende zorgen over deze kwetsbare jongeren. Het samenwerkingsverband GBO fungeert als een aanspreekpunt voor de voorbereiding van de uitstroom en als een terugvalbasis voor kwetsbare jongeren wanneer de rol van de school en het CLB stopt.
10. Blijf altijd gericht op de structurele inbedding van de GBO-filosofie in de reguliere werking. Projecten focussen de facto op een afgebakende doelgroep en op een eindpunt. De GBO-visie integreren kan daarentegen niet behandeld worden als een project omdat de verankering structureel moet zijn. Een projectmatige doelgroepgerichte benadering biedt daar weinig ruimte voor en leidt niet tot veranderingen op het niveau van structuur en organisatie die nodig zijn om de doelstellingen ­— toegankelijkheid verhogen, onderbescherming aanpakken en een gelijkwaardig en onafhankelijk onthaal realiseren — te behalen. Ook suggereert een projectmatige aanpak dat er, naast reguliere onthaalmedewerkers, specifieke GBO-medewerkers nodig zijn met een ‘ander’ competentieprofiel. In realiteit moet het regulier onthaal vernieuwen vanuit de GBO-filosofie, tot een doorgedreven vorm van samenwerking die verder gaat dan dispatching.